Psychologia to na tyle szeroka dziedzina wiedzy, że wyróżnia się w niej obecnie bardzo rozległy zakres rozmaitych rodzajów dziedzin i dyscyplin. W związku z tym, że wymienia się sporo wielorakich dziedzin i specjalizacji psychologii, warto także wspomnieć o różnorodnych metodach badawczych z jakimi się ona wiąże. Ogólnie, jako metody badawcze traktuje się tu celowe oraz świadome kontrolowanie, obserwowanie oraz testowanie różnorodnych zjawisk, jakie zachodzą w życiu danej jednostki. Kolejna kwestia to planowane obserwowanie oraz badanie zachowania i postaw przyjmowanych przez jednostkę. Istnieje wiele technik i metod badawczych, które są ogólnie przyjęte i można o nich więcej znaleźć w podręcznikach, ale też i jest mnóstwo takich, które określa się jako metody i techniki niepisane.
Warto zatem zwrócić uwagę na przykład na obserwację jako narzędzie główne i naczelna forma oraz metoda pracy psychologa.
Obserwacji podlegać może między innymi zachowanie, postawa oraz stany umysłowo-emocjonalne zachodzące w jednostce. To kontrola oparta na zwracaniu uwagi na gest oraz przeżycia wewnętrzne. Innym instrumentem psychologicznym jest wywiad. Stanowi on rozmowę, która prowadzona jest między dwiema stronami, ale z naciskiem na chęć dowiedzenia się przez psychologa najwięcej o sytuacji pacjenta, z którym współpracuje. Inne metody badawcze to eksperyment oraz rozmowa, przy czym rozmowa jest bardziej luźna niż wywiad wyżej wspomniany. Eksperyment z kolei to metoda badawcza uznawana w psychologii za najbardziej wymagającą.